Protagoras
Protagoras kwam ongeveer 500 jaar voor christus ter wereld in Abdera in Thracië. Hij was een zogenaamde sofist. Het sofisme heeft in de loop van de tijd een slechtere naam gekregen dan het verdient. Vooral Plato had een uitgesproken hekel aan de sofisten, omdat ze geld vroegen voor hun diensten. In de “Sofist” heeft hij geen goed woord voor ze over: Eigenlijk waren het volgens Plato “goochelaars”, die alleen maar goed waren in de “jacht op rijke jongelui” en in “de verkoop van redevoeringen en kennis over de deugd”. Heel wat chique vooraanstaande Atheners in de vijfde eeuw stelden hun diensten echter wel op prijs: Hun functie was er één van privé-professor of gouverneur. De sofisten gaven onderricht aan jongelui , wiens ouders inderdaad welgesteld genoeg waren, om te betalen. En dit onderricht bestond dan uit geschiedenis, filosofie, welbespraaktheid en alle wetenswaardigheden, die een toekomstig mens van de wereld nodig zou hebben.
Protagoras is waarschijnlijk tweemaal in Athene geweest. Over de goden zei hij het volgende:
“….Wat de goden betreft, ik ben er niet zeker van, of ze bestaan of niet. Ook niet van, hoe zij eruit zien. Want veel dingen staan een zekere kennis in de weg: Het onderwerp is te onbekend en een mensenleven is te kort….”
Uit Plato’s “Protagoras” weten we, dat het principe, dat de mens de maat is van alle dingen (het zogenaamde “Homo Mensura principe”), van hem afkomstig is. Overigens is het meeste, dat we weten over Protagoras van Plato afkomstig; wat jammer is, omdat Plato zo’n tegenstander was van Protagoras.
Hij zou vervolgd zijn voor goddeloosheid, hoewel dat niet zeker is. Als we echter kijken naar de stemming in het Athene aan het eind van haar gouden eeuw, dan moeten we toch stellen, dat er een hoop intolerantie ontstaan was ten koste van het vrijdenken, dat zo kenmerkend was voor de griekse bloeitijd. Van Socrates en Anaxagoras weten we, dat ze gearresteerd zijn; van Protagoars is het op z’n minst waarschijnlijk.