Bruno
Bruno leefde in Italië in de tweede helft van de zestiende eeuw. In zijn jeugd viel hij op, omdat hij goed kon onthouden. Hij moest zijn geheugen-technieken zelfs aan de paus tonen en hij schreef er een boek over.
Hij was meerdere disciplines meester: Hij was filosoof, in ieder geval vrijdenker, priester, maar ook kosmoloog. En die laatste twee werden hem fataal.
Bruno dacht veel na over het heelal en vond, zich baserende op Copernicus, dat het heelal oneindig groot moest zijn. De zon was een ster, net als alle andere sterren. En al die andere sterren hadden ook planeten net als onze zon. Omdat het heelal oneindig groot was, waren er oneindig veel werelden met intelligent leven, zoals de onze. Bruno was in zijn tijd één van de eersten, die op dit briljante en nog steeds moderne idee kwam, hoewel Anaximander en Anaxagoras het ook al hadden verondersteld. Eén van Bruno’s belangrijkste boeken hierover heet: “De l’Infinito, Universo e Mondi”. Maar Rome vond het ketterij !
Ook hield hij er geheel eigen theologische ideeën op na: Hij verwierp de kerkelijke dogma’s, omdat ze in strijd waren met de menselijke rede, met de filosofie en met de andere religies ! Hij wees erop, dat het gehele christendom een uiterst irrationele aangelegenheid was: Het begrip “verlossing” bijvoorbeeld had volgens Bruno geen enkele wetenschappelijke basis. De “onbevlekte ontvangenis”, de kruisiging en de heilige mis waren volkomen betekenisloos. De bijbel werd alleen door dwazen letterlijk genomen. En de methoden, die de kerk erop na hield, kwamen erop neer, dat onwetendheid werd aangemoedigd ten koste van het instinct tot zelfbehoud. Met dit laatste liep Bruno in feite vooruit op Nietzsche (zie: Nietzsche). Hij vond niet, dat god een persoonlijke god was, maar zich in het vele manifesteerde; een idee, dat later uitgewerkt zou worden door Spinoza (zie: Spinoza). Jezus zou niet echt een lichaam hebben gehad, maar een zogenaamd schijnlichaam. Dit idee maakt deel uit van het zogenaamde “docetisme”, dat ervan uit gaat dat jezus, zijn lijden, zijn kruisiging en zijn herrijzenis, slechts schijn zijn. Hier stond de doodstraf op !
Bruno is dan ook een groot deel van zijn leven op de vlucht geweest:
Napels, Rome, Genève, Toulouse, Parijs, Oxford, Wittenberg en Venetië. Overal moest hij na enige tijd vluchten. Nu weer eens voor de katholieken, dan weer eens voor de hervormden. De paus vond hem een ketter; Luther en Calvijn vonden hem ook een ketter. Nergens kon Bruno lang blijven: Je zou hem de zwerver-filosoof kunnen noemen. Uiteindelijk werd hij gearresteerd in Venetië, in 1593. Op welke gronden hij precies is veroordeeld weten we niet, want zijn dossier in het vaticaan, net als het dossier van Gallileï, is zoek. Zijn proces duurde ruim 6 jaar en hij werd tenslotte ter dood veroordeeld, omdat hij weigerde zijn wetenschappelijke ideeën op te geven. Bruno is levend verbrand.
Hij is, doordat hij liever stierf dan z’n ideeën opgaf, een martelaar, maar ook een icoon geworden voor de vrije gedachte: Hij is door z’n dood een symbool voor vooruit durven te denken, groot durven te denken en rationeel durven te denken. In de eeuwige strijd tussen religie en wetenschap is Bruno een verzetsheld.