Canabal
Canabal leefde van 1891 tot 1943 voornamelijk in Mexico. Net als Bradlaugh was hij geen filosoof maar politicus. Hij was tot tweemaal toe gouverneur van de provincie Tabasco. Uit de maatregelen die hij nam, bleek echter duidelijk, dat hij nogal nadacht over religie:
Eén van Canabal’s eerste verordeningen was, dat katholieke priesters voortaan verplicht waren, om te trouwen. Want dat zou goed voor ze zijn. Er mocht voortaan niet meer dan 1 priester zijn op de 100.000 inwoners. Kerken liet hij plunderen en vervolgens sluiten. En hij richtte de zogenaamde ‘roodhemden’ op, een paramilitaire beweging wiens voornaamste taak bestond uit het pesten van de katholieken.
Verder eiste Canabal van zijn ondergeschikten, dat ze hem groetten met “god bestaat niet”, waarop hij dan altijd zei “En dat heeft hij nooit gedaan”. Hij had visitekaartjes, waarop onder zijn naam stond ‘De persoonlijke vijand van god’.
Alcohol vond hij te vergelijken met religie: schadelijk op ongeveer dezelfde manier. Alcohol werd dan ook verboden.
Door religie af te schaffen wilde Canabal zijn volk de twintigste eeuw binnenloodsen. De maatschappij moest voortaan gebaseerd zijn op de atheïstische rationaliteit, met het daarbij behorende gelijkheidsprincipe, en niet op religie. Hij dacht kennelijk in de traditie van Spinoza, Bayle, Meslier en Bradlaugh: Alle scholen werden openbaar; geloof moest voortaan volledig onzichtbaar zijn in het onderwijs, en vrouwen kregen kiesrecht.
Op zijn boerderij noemde Canabal zijn os ‘de paus’, zijn koe ‘de heilige maagd van Guadalupe’, zijn ezel heette ‘jezus’ en zijn stier was ‘god’. Zijn twee kinderen noemde hij Lenin en Lucifer.
Bradlaugh en Canabal zijn vermeldenswaard, omdat zij demonstreren, dat het heel goed mogelijk is, om politiek te bedrijven vanuit atheïsme. En Canabal laat zien, dat het óók nog ludiek kan.