Harris
Harris (1967-) is neuroloog en als modern aktief atheïst gebruikt hij meerdere media om zijn boodschap over te brengeng: Boeken, essays, radio, televisie en Internet. Op het Internet zijn vooral zijn discussies bekend met onder meer Dawkins en Hitchens Harris is een uitgesproken militante atheïst. Zijn bekendste boeken zijn: The End of Faith en Letter to a Christian Nation.
Hij beschouwt religie als dé grote belemmering voor de vooruitgang van de mensheid en hij maakt zich vooral zorgen om de situatie in de Verenigde Staten aan het begin van de 21-ste eeuw: Zo schijnt het onmogelijk te zijn, om in dit land tot president te worden gekozen, zonder eerst een publieke geloofsbelijdenis te hebben afgelegd. Harris vervolgt dan in de geest van de theepot van Russell:
Hoe zou u het vinden, als president Bush de zege van de almachtige Zeus zou afsmeken in zijn oorlog tegen het terrorisme ? Er zou een rel van jewelste uitbreken ! Hoe zou het vinden, als ik zou zeggen, dat god tot mij spreekt via mijn haardroger. U zou mij voor gek verklaren. Hoe zou u het vinden, als ik zou zeggen, dat er een diamand ter grootte van een ijskast in mijn tuin begraven ligt en dat deze diamant mijn leven zin geeft, mijn familie vreugde bezorgt en dat we elke dag onze diamand aanbidden ? U zou zeggen: waarom zoek je geen hulp ? Grappig is, dat mensen in de kerk me ook een idioot zouden vinden !
Maar, gaat Harris verder, als ik zeg dat christus uit een maagd is geboren, herrees uit de dood en het brood bij het avondeten tijdens de heilige mis in zijn lichaam verandert, dan wordt ik beschouwd als een respectabel lid van de maatschappij.
Wist u, dat van de 300 miljoen Amerikanen, 240 miljoen gelooft, dat jezus terugkeert en het einde van de wereld zal inluiden met zijn goddelijke toverkrachten ? Wist u dat 71 % van de Amerikanen gelooft, dat als ze bidden, god ze echt hoort? En net zoveel geloven, dat god Adam en Eva schiep, de slang liet spreken, waardoor Eva de verboden appel opat en dat god Israël aan de joden heeft beloofd. God als makelaar!
Senatoren en presidenten geloven dit soort onzin, stelt Harris vast. Wordt het niet eens tijd, dat we gaan inzien, dat dit levensgevaarlijk is ? (Zie: Bayle, Meslier, Hitchens, Condell en Cliteur). Het leidt er in Afrika toe, dat katholieke priesters condoomgebruik verbieden en daarmee het verspreiden van allerlei ziektes bevorderen. Harris vindt dit ‘crimineel’. Maar ook embryo-onderzoek wordt tegengehouden om religiante redenen. Een embryo heeft ongeveer 150 cellen, terwijl het zenuwstelsel van een vlieg 100.000 cellen heeft. Dit onderzoek ‘mag’ echter niet, terwijl het levens zou kunnen redden. Mensen, die vanuit hun godsdienst zo redeneren, zijn zelf fout, aldus Harris (zie: Onfray). Overigens heeft de kerk een lange traditie van wetenschapsonderdrukking achter de rug. Maar men wil dit niet zien: Toen Stephen Hawking bij de paus op bezoek was en informeerde naar de processtukken tegen Gallileï, bleek dat ze zoek waren !
Harris vindt het dan ook onbegrijpelijk, dat het geloof, om wat voor rede dan ook, niet bekritiseerd zou mogen worden. (zie: Hitchens, Condell, Cliteur). We moeten net zo kritisch staan ten opzichte van het geloof, als tegen alle andere dingen (zie: Socrates, Spinoza). Kritiek op religie is een enorm taboe, waar we zo snel mogelijk vanaf moeten. Religie is het enige denkstelsel, dat er mee weg komt niet bekritiseerd te worden. Waarom eigenlijk ?
Kritiek op godsdienst is in deze tijd juist hard nodig, vervolgt Harris. Een natie als de Amerikaanse, die zo zwaar inzet op godsdienst, keert zich af van de moderniteit en glijdt af op het gebied van onderwijs, wetenschap, cultuur en buitenlands beleid. Je kunt er zelfs door in oorlog komen ! Het gevolg zal zijn, dat er de komende decennia een brain-drain zal plaats vinden uit de Verenigde Staten en uit de islamitische wereld naar China, India en Europa. Net zoals er in de zeventiende eeuw een brain-drain plaats vond naar de Nederlandse Republiek uit de rest van Europa.
Harris wordt vaak verweten, dat hij intolerant zou zijn ten opzichte van geloof en gelovige mensen. Inderdaad, geeft hij toe, vaak begint ik mijn lezingen met de opmerking, dat sommigen zich misschien beledigd zullen voelen, door wat ik gaat zeggen. Maar het wordt tijd, dat de religianten eindelijk eens voor de voeten geworpen wordt, dat het grootste deel van oorlogen en anderszins bloedige conflicten door religie komt. Bijvoorbeeld het idee dat god de auteur zou zijn van één of ander boek, is altijd een bron van verdeeldheid en terrorisme geweest. Waarom zouden we daar tolerant tegenover staan ? Een beetje intolerantie lijkt me meer op z’n plaats. Dat wil niet zeggen, dat ik een soort oorlog wil tegen bijvoorbeeld de moslims. Maar we zijn wel in oorlog met fundamentalisten, die het nodig vinden om Amerikanen te doden vanwege hun geloof. En we zijn wel in oorlog met moslims, die striptekenaars willen doden, omdat die hun profeet hebben afgebeeld. En we zijn natuurlijk wel in oorlog met moslims, die afvalligen afslachten.
Ook staat Harris kritisch tegenover het feit, dat de moslim wereld zich niet wezenlijk heeft uitgesproken tegen de aanslagen van 11 september. Hooguit een paar, die zich distantiëren van Bin Laden en roepen dat de islam een ‘godsdienst van vrede’ is. Pas als ik een moslim op de televisie hoor beweren, dat er veel in de koran staat, dat we niet letterlijk moeten nemen, geloof ik dat er gematigde moslims bestaan. Als er in de koran staat, dat je in het paradijs komt met een fors aantal maagden, wanneer je door een bomaanslag een aantal ongelovigen vermoordt, vervolgt Harris, hoor ik nauwelijks moslims protesteren. Ik denk dan dat we waakzaam moeten zijn. En veel….veel kritischer moeten worden !
De geschiedenis boekjes staan bol van het religiant geweld. En de kranten ook. Er is, beweert Harris, een regelrecht verband tussen geweld en godsdienst. En dat is onvermijdelijk: Als je de overtuiging hebt, dat mensen buiten je geloofsgroep naar de hel gaan en ook niet beter verdienen, dan zit je direkt al midden in de onverdraagzaamheid.
Het beangstigende aan deze tijd is, dat fanaten met dit soort gedachten nu (of straks) over atoombommen beschikken ! Ook de moordpartijen door nazis, maoïsten, en stalinisten, waren volgens Harris vormen van religiant geïnspireerd geweld. (‘religiante atheïsten’; zie: “Wat is Atheïsme”)
Ooit waren we bang, dat de supermachten, die het oneens waren over ‘kapitalisme’ of ‘communisme’, elkaar met atoombommen zouden vernietigen (film: Dr Strangelove).
Diezelfde ‘Preemptive strike’ kan best de strategie van de ware gelovige van vandaag zijn. Waarom waren we ten tijde van de koude oorlog zo wantrouwend en waarom doen we nu, alsof er niets aan de hand is ? Noem het een ‘Inconvenient Truth’. Alleen een Truth, die veel directer en veel bedreigender is dan de opwarming van de aarde, maar minder in beeld.
Betreffende de aanslagen op de New Yorkse Twin Towers citeert Harris de koran waarin opgeroepen wordt, geen ongelovigen in leven te laten.
Het grote verschil met het christendom is, dat het westen de verlichting door heeft gemaakt, waardoor christenen wat minder snel ertoe over gaan een ongelovige te doden. Hoewel het in Ierland nog niet zo lang geleden regelmatig voorkwam. In dit centraal stellen van de Verlichting volgt Harris de lijn van Hitchens, Philipse en Cliteur (zie: betr denkers). De islam heeft een dergelijke ontwikkeling niet doorgemaakt en, herhaalt Harris, beschikt nu over massavernietigingswapens. Een totaal andere situatie als in de Middeleeuwen, toen men zwaarden en kruisbogen gebruikte om het ware geloof te bevechten. Het is zegt Harris:
“….Alsof er een poort in de tijd is geopend en er veertiende-eeuwse hordes onze wereld binnenstromen. En ongelukkigerwijs hebben ze nu de beschikking over éénentwintigste-eeuwse wapens”.
Op de opmerking dat godsdienst toch ook z’n goede kanten heeft, zoals mooie kunst, prachtige architectuur en armenzorg, zegt Harris, dat er zonder godsdienst ook mooie kunst en andere cultuuruitingen zouden zijn geweest.
Tot slot nog een drietal uitspraken van Harris:
“….Christendom is pas wetenschap, als jezus terugkomt….”
“….Dat het geloof ervoor kan zorgen, dat je je goed voelt en dat het je leven betekenis
geeft, wil nog niet zeggen, dat het waar is….”“….Het geloof is niet veel meer dan een wanhopig huwelijk tussen hoop en onwetendheid….”
Harris lijkt enerzijds uit te gaan van denkers, die voorafgingen aan de Verlichting: Spinoza, Bayle en Meslier. Anderzijds zijn er ook ideeën terug te vinden van bijna alle modernere denkers: Russell, Dawkins, Hitchens, Philipse, Condell, Cliteur en Onfray.